w mezopotamskiej eposie o Gilgameszu półbóg i jego towarzysz Enkidu wyrywają serce byka nieba jako dar dla boga słońca Szamasza. Ten krwawy czyn nie jest jedynym czasem, kiedy ofiara pojawia się w najstarszych opowieściach na świecie, a w niektórych opowieściach takie rytuały domagają się ludzkiego życia lub prawie. W micie greckim Król Agamemnon postanawia poświęcić swoją córkę Ifigenię Artemidzie jako zapłatę za pozwolenie greckiej flocie na żeglugę do Troi. W Księdze Rodzaju Abraham prawie ofiarował Bogu swego syna Izaaka, a Anioł pozostał w ręku Abrahama dopiero w ostatniej chwili.

ale ofiary z ludzi to nie tylko legenda: archeolodzy znaleźli na to dowody w miejscach na całym świecie. Godnym uwagi przykładem są doły ofiarne na terenie Yinxu, ostatniej stolicy chińskiej dynastii Shang. Najwcześniejsza chińska dynastia pozostawiła zapis archeologiczny, era Shang trwała od około 1600 pne do 1000 pne. Naukowcy szacują, że w ciągu około 200 lat w Yinxu poświęcono ponad 13 000 osób, przy czym każdy rytuał ofiarny pochłania średnio 50 ofiar ludzkich.

najnowsze badania pogłębiają wiedzę archeologiczną na temat praktyki ofiarowania poprzez historię. Praca ta, często wykorzystująca techniki z dziedzin poza tradycyjną archeologią, oferuje nowe spojrzenie na ofiary — skąd pochodziły, jakie role odgrywały w społeczeństwie, jak żyły przed śmiercią i dlaczego zostały wybrane na początek.

te odkrycia z kolei mogą pomóc odpowiedzieć na bardziej fundamentalne pytania dotyczące funkcji, które pełniły ofiary i natury społeczeństw, które je wykonywały.

nowe metody badania ofiar

ofiary niewątpliwie odgrywały dramatyczną rolę w ludzkich sprawach w starożytnej historii, ale te krwawe rytuały okazały się trudne do zbadania, mówi archeolog Glenn Schwartz z Johns Hopkins University.

„Archeologia polega na analizie fizycznych pozostałości ludzkiej aktywności, a jeśli mówimy o kwestiach religijnych, takich jak wierzenia w kosmos i nadprzyrodzone, jak wnioskować je z obiektów fizycznych?”mówi. „Archeologom o wiele łatwiej jest badać, powiedzmy, ekonomiczne lub polityczne problemy przeszłych społeczeństw, niż badać, w co mogli wierzyć na temat świata i dlaczego robili to, co robili w kontekstach religijnych.”

teraz wiele nowych technik ułatwia i ułatwia badanie ofiar w wyrafinowany sposób, szczególnie w dziedzinie bioarcheologii, badania szczątków ludzkich i zooarcheologii, badania szczątków zwierząt ” – mówi Schwartz.

space=”preserve”>

w analizie 2017 izotopów węgla, azotu i siarki w ludzkich kościach znalezionych na królewskim cmentarzu w Yinxu, na przykład bioarcheolog Christina Cheung z Simon Fraser University w Burnaby w Kanadzie i jej współpracownicy odkryli, że ofiary prawdopodobnie pochodzą spoza Yinxu.

odkrycie w Yinxu wsparło zapisy w inskrypcjach „oracle bone” — najwcześniejszym znanym piśmie w Chinach, które zazwyczaj polegało na rzeźbieniu pytań przez wróżbitów na skorupach żółwi lub kościach Wołów. Inskrypcje te sugerowały, że wiele ofiarnych ofiar było obcokrajowcami, których przywódcy Yinxu schwytali podczas wojen, a analiza izotopowa dodała fizyczne dowody na poparcie tego scenariusza. Okazało się również, że jeńcy byli prawdopodobnie przetrzymywani w Yinxu przez lata, zanim zostali poświęceni; Cheung i jej współpracownicy zasugerowali, że ci jeńcy zostali zniewoleni jako robotnicy, ponieważ nie byłoby sensu wspierać ich tak długo.

„Archeologia staje się coraz bardziej interdyscyplinarna, zapożyczając coraz więcej technik z innych nauk, które pozwoliły nam spojrzeć w przeszłość z zupełnie nowymi poziomami szczegółowości i dokładności”, mówi Cheung.

życie przeznaczone na śmierć

Naukowcy odkrywają również nowe szczegóły dotyczące stylu życia ofiarnych ofiar. W 2013 roku archeolog Andrew Wilson z University of Bradford w Wielkiej Brytanii i jego współpracownicy zbadali trzy zmumifikowane ciała sprzed około 500 lat, Odkryte w pobliżu zamarzniętego szczytu wulkanu Llullaillaco w Argentynie. W wieku od 4 do 13 lat były to osobno pochowane ofiary praktyki Inków poświęcania dzieci znanej jako s capacoc ha.

analizy chemiczne włosów na głowie dziecka wykazały, że w roku poprzedzającym ich śmierć podawano im liście koki i piwo kukurydziane; najstarsza, nazwana „Maiden Llullaillaco”, została nawet znaleziona z liśćmi koki między zaciśniętymi zębami. Te ustalenia, wraz z wcześniejszymi pracami sugerującymi, że w ostatnim roku zjedli więcej mięsa i kukurydzy, ujawniły, że Inkowie mogli dać ofiarom capacocha wyższy tryb życia niż ich los.

inne ofiary przeżyły skromniejszy styl życia i bardziej ponure zakończenia. Wśród Majów — jeśli przyjąć, że dolegliwości fizyczne sugerowały niższą rangę, podczas gdy dobry stan zdrowia sugerował status elity — szczegóły anatomiczne, takie jak liczba ubytków w zębach, sugerują, że ofiary zwykle nie plasowały się wśród wyższej klasy.

nowe ustalenia obalają również niektóre wcześniejsze interpretacje ofiar. Jednym z przykładów jest cmentarz Królewski w Ur na terenie obecnego Iraku, który datuje się na około 2500 lat p. n. e. i został wykopany w latach 20.XX wieku. na miejscu znajdują się Grobowce ludzi klasy rządzącej, niektórzy z nich pochowani ze skarbami i aż 74 innych osób. Ten ostatni najwyraźniej umarł, aby towarzyszyć elitom w zaświatach, prawdopodobnie aby im służyć, mówi Schwartz.

jeden z wykopalisk, brytyjski archeolog Sir Leonard Woolley, zasugerował, że ofiary ludzkie dobrowolnie oddały swoje życie, aby służyć swoim przełożonym w zaświatach, i zaproponował, że kubki Znalezione w pobliżu szkieletów zawierają truciznę, którą zabrali, aby dołączyć do swojego pana lub damy. Ale badania przeprowadzone w ostatniej dekadzie przy użyciu tomografii komputerowej (CT) szkieletów w Ur wykazały, że przynajmniej część z tych osób zginęła od uderzenia w głowę i być może nie byli chętnymi ofiarami.

ostatnie analizy kości ofiar z Ur ujawniły również, że ich ciała były ogrzewane i wystawione na działanie oparów rtęci po śmierci. Prawdopodobnie zrobiono to, aby zapobiec ich rozkładowi, aby mogły być wyświetlane w publicznym otoczeniu. Ciała niektórych były ozdobione miedzianymi hełmami i złotą biżuterią i mogły być ułożone w tableau, co sugeruje, że były ubrane w wyszukane kostiumy i pozowane jako uczestnicy uczty, mówi Schwartz.

W sumie takie ustalenia pomagają ujawnić nie tylko, w jaki sposób ofiary zginęły, ale być może, dlaczego zostały zabite.

„jeśli chodzi o ogólne pytanie, dlaczego istniało to osobliwe, makabryczne zjawisko, w którym ludzie z Ur zabijali do 70 innych ludzi, aby towarzyszyć wysokiej rangi elicie w życiu pozagrobowym, teraz wiemy, że nie było to dobrowolne poddanie się śmierci ze strony ofiar i że wszystko to było częścią pokazu dla dużej liczby ludzi”, mówi Schwartz. „To była lekcja przedmiotowa dla wszystkich —” to jest coś, co powinno się wydarzyć i wszyscy powinniśmy zaakceptować tę rzeczywistość.””

makabryczne widowisko, w którym dokonywano zabójstw, mogło służyć celom politycznym. „Jednym z wzorców, które obserwujemy w różnych kulturach, jest to, że największe, najkrwawsze ofiary są często postrzegane przy ustanawianiu nowych rządów i zmniejszają się, gdy rządy staną się bardziej stabilne”, mówi Cheung. „Wyniki te dają nam wgląd w to, w jaki sposób Kultury utrzymują spójność społeczną.”

poświęcenie, czy tylko Brutalna śmierć?

kluczowym wyzwaniem w archeologii poświęcenia jest określenie, co tak naprawdę jest poświęceniem. Na przykład w prekolumbijskiej Mezoameryce, gdzie rytualne zabijanie ludzi było wszechobecne wśród Majów, Inków, Azteków i innych, może być kuszące zidentyfikowanie jakichkolwiek dowodów gwałtownej śmierci jako ofiary, ale naukowcy mogą czasami rozważyć inne wyjaśnienia, takie jak masowe egzekucje lub zabójstwa odwetowe, zauważa Schwartz.

jednym z niejednoznacznych scenariuszy, w którym naukowcy mogliby wyciągnąć wiele interpretacji, jest miejsce w Umm el-Marra, na terenie dzisiejszej północnej Syrii, które Schwartz szeroko badał. W tamtejszym grobowcu Schwartz i jego koledzy znaleźli wał przekopany przez skałę, który był pokryty zwłokami zwierząt. Na dnie zginęło 13 osób od ciosów w głowę.

space=”preserve”>

„możesz mieć dowody na to, że człowiek lub zwierzę umarło gwałtowną śmiercią, jak w naszym szybie 1, ale skąd wiesz, że śmierć została popełniona jako ofiara w kontekście religijnym?”Schwartz mówi. „Co można zrobić, to szukać powtarzających się wzorców, że dzieje się coś specjalnego. Problem w Umm el-Marra polega na tym, że to jedyny taki Grobowiec, jaki znam. Jeśli znajdziemy inne grobowce, w których widzimy podobne zachowania, będziemy mieli lepszy pomysł, jeśli ofiary miały miejsce w Umm el-Marra.

” lub można znaleźć funkcję jak nasz Grób 1, z dwóch bogato zdobionych kobiet umieszczone nad dwoma mężczyznami z kilku przedmiotów. Może to oznaczać pochówek wysoko postawionych kobiet wraz z ofiarowanymi mężczyznami niższej rangi, ale wzór jest wyjątkowy i dlatego trudny do zinterpretowania.”

bardziej humanistyczne podejście

istnieje wiele aspektów poświęcenia, które pozostają niezbadane, a wiele z nich może dać wgląd w człowieczeństwo ofiar. Odrzucenie z góry przyjętych poglądów na temat ról płciowych w przeszłych społeczeństwach, na przykład, może pomóc ujawnić szczegóły, które przeszłe badania pomijane lub ignorowane.

w Mezoameryce i Andach, jak zauważa Schwartz, powszechne jest znajdowanie dowodów na składanie ofiar w niewoli wojowników. Jeśli wśród takich ofiar znajdzie się kobieta, można by założyć, że nie była niewolniczą wojowniczką, „ale w rzeczywistości mogły być kobiety wojowniczki — musimy mieć takie możliwości, a nie wyciągać pochopnych wniosków” – mówi. – Możemy na przykład przyjrzeć się ciałom ofiar, aby sprawdzić, czy wielokrotnie narażone były na rany, jako dowód działalności wojskowej, niezależnie od płci.”

w rzeczywistości niektóre ofiary mogły być uważane za ani za mężczyzn, ani za kobiety — mogły istnieć inne płcie, które zostały uznane przez ich społeczeństwa. „Badania DNA mogą zidentyfikować osoby, których szczątki szkieletowe są męskie lub żeńskie, ale które zostały pochowane z przedmiotami związanymi z inną płcią”, mówi Schwartz.

przyszłe przełomy w archeologii ofiar mogą wynikać zarówno z nowych technologii, jak i świeżych perspektyw, innymi słowy.

„w archeologii podjęto świadomy wysiłek, aby przyjąć punkt widzenia z bardziej humanistycznych dziedzin antropologii — przestać postrzegać przeszłość jako serię odizolowanych, niemal fantazyjnych opowieści i spróbować odnieść się do ludzi na poziomie ludzkim”, mówi Cheung. „Te kości były kiedyś żywymi istotami ludzkimi, pod wieloma względami podobnymi do nas.”