zagadnienia niepokojące

szczepienia meningokokowe

polisacharydowa szczepionka meningokokowa

istnieją trzy rodzaje szczepionek meningokokowych. Najstarszą szczepionką jest polisacharyd, zawierający fragmenty polisacharydowej kapsułki meningokokowej czterech serotypów jako antygeny (MPSV4). Szczepionki te charakteryzują się niską immunogennością u dzieci, dlatego nie powinny być stosowane do szczepień pierwotnych u pacjentów w wieku poniżej 5 lat. Są one skuteczne w postaci dawek przypominających po szczepieniu szczepionką skoniugowaną.

skoniugowane szczepionki przeciw meningokokom C (MenCC)

skoniugowane szczepionki, podobnie jak polisacharyd, zawierają fragmenty antygenów kapsułek N. meningitidis, chociaż są one związane z białkiem, które najczęściej jest toksyną tężcową (MenACWY-D) lub genetycznie zmodyfikowaną toksyną błonicy (MenACWY-CRM). To połączenie sprawia, że te szczepionki immunogenne nawet u najmłodszych niemowląt. Skutecznie generują pamięć immunologiczną i zmniejszają przewóz nosogardłowy. Obecnie dostępne skoniugowane szczepionki są zaprojektowane jako jednowalentne przeciwko serogrupom C, dwuwartościowe przeciwko serogrupom C i Y lub czterowalentne przeciwko typom C, A, W i Y.

zalecenia dotyczące stosowania szczepionki MenCC różnią się w różnych regionach. Pierwszym krajem, który wdrożył rutynowe szczepienia MenCC do swojego narodowego programu szczepień dziecięcych była Wielka Brytania w 1999 r., a następnie inne kraje Europejskie. Rutynowa kampania w Wielkiej Brytanii była skierowana do niemowląt (pierwsza dawka w wieku 2 miesięcy), ale programy nadrabiania zaległości dla innych grup wiekowych szybko doprowadziły do wysokiego zasięgu u wszystkich osób w grupie w wieku od 2 miesięcy do 22 lat. Publiczne szczepienie MenCC przyczyniło się do zmniejszenia przewożenia nosogardzieli w grupie serogrupy C i zmniejszenia IMD N. meningitidis typu C w nieszczepionych grupach wiekowych (Ochrona stada). W Stanach Zjednoczonych szczepionka została dopuszczona do obrotu w 2005 r.i jest rutynowo zalecana u młodzieży i osób z wysokim ryzykiem rozwoju IMD.

liczne badania potwierdziły skuteczność skoniugowanych szczepionek meningokokowych C. W dużym badaniu epidemiologicznym przeprowadzonym w Europie w latach 2004-2014 zaobserwowano znaczny spadek częstości występowania IMD w krajach z ustalonymi programami szczepień MenCC. W krajach, które wprowadziły rutynowe szczepionki MenCC do swojego krajowego programu szczepień przed 2004 r.i w latach 2004-2014, zaobserwowano roczny spadek odpowiednio o 10,2% i 8,3%. Nie zaobserwowano znaczącej tendencji w krajach, w których nie stosowano rutynowych szczepień MenCC. Według Europejskiego Centrum ds. zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) surveillance of invasive bacterial disease Prevention and Control in Europe 2008/2009, częstość występowania serogrupy C IMD jest znacznie niższa w krajach, w których szczepionka MenCC jest włączona do harmonogramu szczepień niż w krajach, w których nie ma ustalonego programu szczepień MenCC: 0,54 vs.1,01/100 000 u niemowląt, 0,22 vs. 0,45/100 000 u małych dzieci, 0,17 vs. 0,29/100 000 u młodzieży.

zalecenia Centers for Disease Control (CDC) dotyczące stosowania skoniugowanej szczepionki meningokokowej C streszczenie

zgodnie z CDC wszystkie dzieci w wieku od 11 do 12 lat powinny być zaszczepione jedną dawką skoniugowanej szczepionki meningokokowej. Ponieważ ochrona słabnie, u których szczepienie przed 16 rokiem życia wymaga podania dawki przypominającej w odstępie co najmniej 8 tygodni, najlepiej w wieku od 16 do 18 lat. Jeśli pierwsza dawka została wprowadzona u osoby w wieku powyżej 16 lat, dawka przypominająca nie jest zalecana.

chociaż nie zaleca się rutynowego szczepienia niemowląt i małych dzieci, wszyscy pacjenci w wieku od 2 miesięcy do 10 lat powinni otrzymać szczepionkę skoniugowaną, jeśli należą do grupy wysokiego ryzyka rozwoju IMD.

dorośli powinni otrzymać skoniugowaną szczepionkę przeciw meningokokom, jeśli spełniają czynniki ryzyka. Dla osób zdrowych zaplanowano szczepienie jednodawkowe. U pacjentów z wrodzonym lub nabytym niedoborem odporności (np. asplenia anatomiczna lub czynnościowa, zakażenie HIV, uporczywy niedobór składników dopełniacza, stosowanie ekulizumabu) zaleca się stosowanie dwóch dawek szczepienia pierwotnego w odstępie 8 tygodni. Jeśli ryzyko pozostaje, obie grupy powinny otrzymywać dawkę przypominającą tego samego preparatu co 5 lat.

skoniugowane szczepionki przeciw meningokokom mogą być podawane kobietom w ciąży, które są w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia choroby meningokokowej.

Meningokocal B Protein Vaccine (MenB)

trzecia grupa szczepionek meningokokowych obejmuje szczepionki białkowe przeznaczone przeciwko meningokokom grupy B. Charakteryzują się dobrą immunogennością, jednak ze względu na stosunkowo krótki czas ich stosowania nie ma danych dotyczących tego, jak długo utrzymuje się ich skuteczność. W Europie uzyskał licencję w 2013 roku. Od 2015 r. szczepienia MenB zostały włączone do krajowego programu szczepień dziecięcych Zjednoczonego Królestwa, a następnie do innych krajów, takich jak Irlandia i Włochy. Nie jest on finansowany ze środków publicznych, ale zdecydowanie zalecany w większości innych krajów europejskich. Wykazano, że czterostronna szczepionka przeciw MenB wywołuje dobrą odpowiedź immunologiczną u dzieci w wieku powyżej 2 miesięcy. W 2017 r.grupa ekspertów ECDC uznała niemowlęta w wieku poniżej 1 roku za główną grupę docelową szczepień przeciwko MenB. W Stanach Zjednoczonych zaleca się szczepienie MenB u młodzieży i dorosłych z wysokim ryzykiem IMD serogrupy B (patrz zalecenia CDC poniżej).

zalecenia CDC dotyczące stosowania szczepionki przeciw meningokokom B streszczenie

szczepionki MenB są zalecane dla młodzieży w wieku 10 lat i starszej, należącej do grupy czynników ryzyka. Preferowany wiek szczepienia MenB to 16 do 18 lat. Pełne szczepienie pierwotne składa się z dwóch lub trzech dawek, w zależności od preparatu. Preparaty są wymienne i ten sam produkt musi być stosowany we wszystkich dawkach.

ponieważ nie ma randomizowanych, kontrolowanych badań dotyczących bezpieczeństwa szczepionek Men B, stosowanych u kobiet w ciąży lub karmiących, szczepienie może być przeprowadzone tylko w przypadku zwiększonego ryzyka rozwoju choroby meningokokowej typu B, gdy potencjalne korzyści przewyższają ryzyko.