innymi słowy, dzieci Izraela były niewykwalifikowanymi lub pół-wykwalifikowanymi twórcami i pracownikami w mudbrick. Mogli zrobić miliony cegieł z błota Nilu, ale co z nich zbudowali? Nie budowali piramid ani świątyń ani pałaców, ponieważ wszystkie były zbudowane z kamienia. A domy chłopskie, które zostały wykonane z cegły błotnej, zostały zbudowane przez samych fellahinów. Jaki projekt potrzebował milionów cegieł i tysięcy warstw mudbrick? Biblia mówi nam, że w Exodusie było 600 tysięcy dorosłych Izraelitów, ale nawet jeśli było ich tylko 6000 lub 600, jaki projekt potrzebował tak wielu warstw cegieł błotnych? W rzeczywistości był tylko jeden projekt, o którym wiemy, że był tak duży i zbudowany w mudbrick, i było to miasto Akhetaten, które później zostało nazwane el-Amarna.

może nie słyszałeś o Akhetatenie, ale może słyszałeś o człowieku, który go zamówił: Echnatona, heretyckiego faraona, który wierzył w tylko jednego Boga, Aten, dysk słońca, i który próbował nawrócić cały Egipt na swoje monoteistyczne idee i religię. Odłożył i obniżył rangę innych świątyń i ich kapłanów i zbudował swoje nowe miasto, aby zademonstrować ludziom nową religię oraz promować i umacniać swoje idee.

więc musiał go szybko zbudować, i rzeczywiście został zbudowany, zgodnie z egipskimi zapisami, w ciągu dwóch lat przez wielu niewolników i egipską armię, i został zbudowany w mudbrick dla szybkości. To był ten wielki projekt, który najprawdopodobniej został zbudowany przez Izraelitów, pod kierunkiem szefów zadań z egipskiej armii, którzy byli zarówno okrutni, jak i naglący, ponieważ trzeba było to zrobić tak szybko. Mamy plan, zbudowano go dla 20 000 ludzi, a wszystko to w dwa lata.

ale Akhenaten i jego pomysły nie były popularne. Robił wspaniałe rzeczy, a nawet dawał kobietom prawa do kultu i własności, ale ludzie nie lubili jego innowacji, a księża nienawidzili go, a kiedy zmarł zaledwie 16 lat po wybudowaniu miasta, rozpadło się. Wszyscy chcieli opuścić Akhetaten (nazwa oznaczała horyzont Atenów) i wyruszyli ze wszystkimi jego skarbami; miasto błotniste popadło w ruinę i ruinę.

inny Faraon musiał objąć tron i chociaż Echnaton miał dwóch synów, obaj zmarli przy narodzinach.

ale miał sześć żywych córek, więc to jego zięć Tutanchaten, zwany później Tutanchamonem, miał trudne zadanie przywrócenia wszystkiego do starego porządku. Czynił to, gdy miasto i kraj były pogrążone w chaosie i chaosie, podczas gdy ludzie opuszczali Akhetaten i wracali do starej religii i kapłanów, do swoich starych miejsc i miast. Jego zdrowie pod presją ustąpiło i około 1325 r. p. n. e.Tutanchamon został siłą zastąpiony przez twardego generała Horemheba, który mógł uznać za pożądane ściganie uciekających Izraelitów nad Morze Czerwone. Ale to nie jest rejestrowane.

Tutanchamon miał trudności z przywróceniem starego porządku, ale po śmierci pozostawił po sobie wspaniałe skarby swojego życia, odkryte przez Howarda Cartera w 1922 roku w jego grobowcu w Dolinie Królów. Ale był jeden skarb, którego nie było w jego grobie: nie było bitwy-Sanktuarium.

regułą dla każdego Faraona było posiadanie ruchomej świątyni bojowej, którą mógł zabrać ze sobą na pole bitwy, aby skonsultować się ze swoim bóstwem podczas akcji. Wiemy, że Ramzes Wielki miał taki w bitwie pod Kadesz, jak to jest pokazane na jego inskrypcjach w jego świątyni w Abu Simbel, i możemy przypuszczać, że Tutanchamon miał taki, ale nie był on w jego grobie. Dlaczego nie? Ponieważ Izraelici ukradli go, gdy uciekli z miasta Akhetaten. Zdali sobie sprawę, że będą potrzebować takiej ruchomej świątyni do ich wędrówki do Kanaanu i ukradli ją, gdy odeszli. Podobnie jak Wszystko inne Tutanchamona, został on wykonany z najcenniejszych i najpiękniejszych materiałów, a Izraelici zmienili go na swój Miszkan, tak jak przerobili go Bezalel i Ocholiab zgodnie z instrukcjami Mojżesza. Ale to było w zasadzie takie samo jak egipski prototyp, dla standardowego egipskiego Sanktuarium bitwy składał się z dwóch pokoi na dziedzińcu, z mniejszym wewnętrznym pomieszczeniem dla bóstwa, i większy zewnętrzny pokój, gdzie kapłani czcili Boga, w kształcie dwóch ptaków – jak Cherubiny na Arce, i tak jest przedstawiony w świątyni Ramzesa w Abu Simbel.

mamy teraz z egipskich zapisów wszystkie trzy elementy niezbędne do wyjścia. Bardzo duży projekt mudbrick zbudowany przez niewolników, okres zamieszania i chaosu, jak ten z 10 plag (jak zabicie pierworodnego, Faraon miał tylko martwego syna), kiedy niewolnicy mogli uciec, i po trzecie, podstawa dla Mishkan, którego Izraelici potrzebowali na jałowej pustyni, gdzie nie mieli materiałów do stworzenia tak luksusowego budynku.

czas ucieczki byłby około 1330 p. n. e., ponieważ król Tut panował od około 1334 do 1325 p. n. e.

ta data dobrze pasuje do dwóch stałych dat podanych w Tanakh (Biblii hebrajskiej). Mówi ona, że dzieci Izraela przebywały w Egipcie przez 430 lat (Księga Wyjścia 12:40), co oznaczałoby ich wejście w 1760 r.p. n. e., co odpowiada wjazdowi Hyksosów z Syrii, z którymi starożytny historyk Józef Flawiusz łączy Izraelitów. I, według Księgi Królewskiej 6:1, Świątynia Salomona została zbudowana 480 lat, co oznacza 12 biblijnych pokoleń, po Exodusie.

ale w rzeczywistych latach to jest lepiej liczone jako 360 lat, lub 30 lat na pokolenie, a nie 40, i to umieścić świątynię około 970 pne, całkiem współczesne, kiedy większość uczonych umieścić go, około 950 pne.

Data exodusu około 1330 r.p. n. e. również dobrze wpisuje się w upadek murów Jerycha, który w XIV wieku p. n. e. umieściła Brytyjska koparka Kathleen Kenyon.

egipskie zapisy nie wspominają o Exodusie, ale z ich literatury można wywnioskować, że heretycki Faraon Echnatona był faraonem opresji, a jego młody Sonin – law Tutanchamon, faraonem exodusu.

autorem jest Senior Fellow W. F. Albright Institute of